Artykuł aktualizowany: 2019-01-03

Zespół klasztorno - forteczny w Berdyczowie

Okres budowy: 1634-1642 (odbudowany i przebudowany w XVIII w.)

Fundator: Wojewoda kijowski Janusz Tyszkiewicz

Informacja o obiekcie 
(opracowanie: Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA)

W w. XV-XVI Berdyczów należał do Tyszkiewiczów, którzy wznieśli tu zamek. W r. 1630 wojewoda kijowski Janusz Tyszkiewicz przekazał swoją rezydencję na klasztor karmelitów bosych. W latach 1634-1642 powstał kościół, w którym umieszczono cudowny obraz Matki Boskiej. Miasto było ufortyfikowaną nadgraniczną twierdzą. Berdyczów został zniszczony w czasie powstania Chmielnickiego. W r. 1686 karmelici zostali zmuszeni do opuszczenia klasztoru, do którego powrócili dopiero w r. 1717. Budowę nowego kościoła podjęto w latach 1739-1743 według planów Jana de Witte. Przy kościele, w latach 1769-1782, wzniesiono wolno stojącą wieżę-dzwonnicę, a sam klasztor otoczono potężnymi fortyfikacjami przekształcając go w warowną fortecę. W r. 1864 nastąpiła kasata zakonu, a klasztor przejęły władze carskie. Karmelici powrócili po raz kolejny w r. 1917, by w trzy lata później uciekać przed armią radziecką, która zniszczyła i spustoszyła klasztor i kościół. Po r. 1926 władze skonfiskowały sanktuarium przekształcając kościół na muzeum ateizmu, a klasztorne mury na więzienie. Zniszczony w czasie II wojny światowej zespół został odbudowany w r. 1958, a w murach klasztornych umieszczono szkołę muzyczną. W r. 1919 kościół i część fortecy została zwrócona karmelitom. 
Od r. 2007 przy klasztorze są realizowane prace remontowe ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP, m.in. dzięki temu wsparciu w klasztorze utworzono niewielkie muzeum poświęcone urodzonemu w Berdyczowie Józefowi Conradowi-Korzeniowskiemu. 

Film zrealizowany w ramach projektu "Polska i Ukraina. Śladami historycznego dziedzictwa" współfinansowanego ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP w ramach konkursu "Współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej - 2018".

W ramach projektu powstało ponad 100 krótkich produkcji filmowych poświęconych wybranym obiektom dziedzictwa architektonicznego, które znajdują się na terenie Ukrainy i powstały w okresie dawnej Rzeczypospolitej. Na liście ponad setki miejsc, które zostały sfilmowane znalazły się twierdze, pałace, kościoły i in. W pracę przy tworzeniu filmów zaangażowano polsko-ukraiński zespół, w skład którego weszli historycy, publicyści, dziennikarze, organizacje pozarządowe oraz młodzież.

Realizatorzy projektu:

Stowarzyszenie Integracja Europa-Wschód

Instytut Polski w Kijowie

Ukrainian Communication Group

Wsparcie projektu:

Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA

Narodowe Archiwum Cyfrowe

Patronat medialny:

portal historyczny historykon.pl

Kanał YouTube projektu

Profil Facebook projektu